loading...
بررسی جامع مواد خوارکی و ارزش غذایی آنها
آراس رضایی بازدید : 8831 11 سال پیش نظرات (0)
\"خواص نان به عنوان کالایی اساسی و ضروری دارای اهمیت ویژه‌ای در سبد مصرفی خانوار‌ها است. نان‌هایی که با آرد کامل و سبوس‌دار تهیه می‌شود، نسبت به نان‌ تهیه شده با آرد سفید به مراتب ارزش غذایی بالاتری دارد و مصرف روزانه آنها مقداری از نیاز روزانه بدن به املاح، پروتئین، فیبر و ویتامین‌ها را تأمین می‌کند...

سنگك؛ مفيدترين نان
نان سنگک حاوی سطح بالایی از ویتامین ها، کلسیم، پروتئین و آهن است. سنگک  دارای آردی است که  فیبر  خوبی دارد و راحت  هضم می شود و برای سلامتی بسیار خوب است. سنگک کالری خیلی زیادی ندارد.
نان سنگک در صدر نان‌های ایرانی قرار دارد و از آرد سبوس‌دار درست می‌شود. از ویژگی‌های خوب این نان طعم، عطر، مغذی بودن و قابلیت سیرکنندگی آن است. نان سنگک به دلیل دارا بودن مقدار زیادی فیبر، هضم آسانی داشته و بسیار مورد توجه متخصصان تغذیه است. شیوه پخت سنتی این نان و شکل و طعم متمایز آن از سایر نان‌ها باعث شده در فرهنگ و سفره ایرانی ارزش بالایی یافته و بخصوص برای صبحانه، وجود نان سنگک در اولویت قرار گیرد.
برای کودکان نیز بسیار خوب است، مخصوصاً در دورانی که سلولهای عصبی در حال رشد هستند، آهن موجود در نان سبوس دار سبب باهوشی و رفتار خوب کودکان می شود.
از طرفی چون برای نان سنگک بیشتر از آرد کامل استفاده می شود و آرد کامل ویتامین ها و املاح آن حفظ شده است بیشتر به مصرف این نان توصیه می شود.


کیفیت نان به نوع آرد آن بستگی دارد
در صنعت نان، آرد گندم به چهار روش مختلف تولید و مصرف می‌شود. آرد کامل، آرد خبازی، آرد ستاره و آرد نول انواع آن است.
آرد کامل در تهیه نان سنگک و محصولات سبوسدار به کار می‌رود و نوعی است که پوسته گندم در زمان آسیاب‌شدن از دانه جدا نمی‌شود و بالا‌ترین ارزش غذایی را دارد.
آرد خبازی که در نان لواش و تافتون به کار می‌رود سبوس کمتری داشته و آرد ستاره که در تهیه بربری و نان‌های فانتزی مصرف می‌شود از نظر میزان سبوس در مقام سوم قرار دارد. آرد نول هم در تهیه انواع شیرینی‌ها و کیک استفاده می‌شود و پایین‌ترین میزان سبوس را به خود اختصاص داده و ارزش تغذیه‌ای پایینی دارد.

نان جوی حجیم برای دیابتی‌ها مضر است!
این روز‌ها در اغلب نانوایی‌های فانتزی‌پز، نان‌های حجیم جو در انواع و اقسام مختلف به فروش می‌رسد. این نان‌ها بافتی ترد، مزه‌ای مطلوب و رنگ قهوه‌ای روشن یا تیره داشته و به جهت خواص شگفت‌انگیز جو در پایین‌آوردن قند خون بسیار مورد توجه مبتلایان به دیابت قرار دارد، اما مساله بسیار مهم آنکه آرد جو بر خلاف آرد گندم قابلیت ورآمدن و تبدیل‌شدن به خمیر را ندارد و نمی‌تواند بافت نان را پوک و متخلخل کند.
این آرد به تنهایی باعث سفت و سیاهرنگ‌شدن نان می‌شود و اگر با پوسته‌اش آسیاب شود طعم نان را تلخ و غیرقابل مصرف می‌کند. از این‌رو تولیدکنندگان برای تهیه این نان حدود ۲۰ درصد آرد جو را با ۸۰ درصد آرد گندم و روغن مخلوط کرده و برای ایجاد طعم شیرین و رنگ تیره جو از شیره مالت استفاده می‌کنند که این خود می‌تواند باعث افزایش قند و کالری محصول شود.
البته ناگفته نماند نان‌های نیمه حجیم یا خشک جو که بافت خشبی، سفت و طعم تلخی دارد و بیشتر به صورت صنعتی تولید می‌شود می‌تواند تا حدود ۸۰ درصد حاوی آرد جو باشد.

هر نان سبوس‌داری مغذی نیست!
سبوس به دلیل آنکه خود حاوی اسیدفتیک بالایی است، می‌تواند جلوی جذب ریزمغذی‌های آرد گندم را گرفته و از خواص نان بکاهد، اما اگر برای عمل‌آوری خمیر حاوی سبوس از مخمر استفاده شود، اسید فتیک تخریب و تمامی املاح و ویتامین‌های موجود در گندم آزاد و جذب بدن می‌شود بنابراین به توصیه متخصصان صنایع غذایی از خرید محصولات سبوسدار بی‌نام و نشان اجتناب کنید.
این نوع محصولات به دلیل آنکه تحت نظارت مستمر مسئولان مربوط قرار ندارد به جای مخمراغلب توسط مواد بهبوددهنده یا جوش شیرین عمل‌آوری‌شده و در نتیجه حاوی درصد بالای اسیدفتیک بوده و نان حاصله خواص چندانی نخواهد داشت.
خوب است بدانید هر چه نان دیر هضم‌تر باشد اندیس گلایسمی پایین‌تری دارد. یعنی قند آن دیر‌تر آزاد می‌شود. در واقع نان‌هایی که در داخل آن سبوس یا آرد جو به کار رفته به جهت دیر هضم‌بودن مدت زمان بیشتری در دستگاه گوارش باقیمانده و در مقایسه با نان معمولی، برنج و ماکارونی به تدریج و به میزان کمتری قند خون را افزایش می‌دهد.

نان چاودار اشت‌ها را کنترل می‌کند
چاودار یکی از غلاتی است که از نظر اهمیت غذایی بعد از گندم قرار گرفته است. این دانه به دلیل آنکه در مقایسه با سایر غلات در معده به میزان بیشتری ژلاتینی و متورم می‌شود باعث احساس سیری و کنترل اشت‌ها شده و به دلیل آنکه قند خون را به کندی بالا می‌برد، مصرف آن با نظر متخصص تغذیه برای افراد چاق، دیابتی یا ورزشکاران توصیه شده است.

نان غنی‌شده ارزش دارد، اما...
با توجه به اینکه تمام آردهای توزیعی در کشور بین ۱۵ تا ۲۰ درصد سبوس‌گیری می‌شود، برخی تولیدکنندگان، آرد یا خمیر نان را با افزودن مقادیر مشخصی آرد سویا، پودر آب پنیر، سبوس و برخی ویتامین‌ها غنی می‌کنند تا ضمن جبران فقرغذایی نان از بروز سوءتغذیه، کم خونی، پوکی استخوان و... در جامعه جلوگیری به عمل آید. اما موضوع مهم آنکه این مواد تحت چه شرایطی و از سوی چه افرادی افزوده می‌شود و تا چه میزان نان را غنی می‌کند مساله‌ای قابل تامل خواهد بود. تهیه این نوع نان‌ها که در بیشتر نانوایی‌های فانتزی پز سطح شهر پخت و عرضه می‌شود، کار ساده‌ای نیست و باید از سوی متخصصان و بر اساس فرمولاسیون تعریف‌شده‌ای تهیه شود و نیاز به اطلاعات علمی دارد.

نان ذرت مخصوص مبتلایان به سیلیاک
چند سالی است که در برخی مراکز پخش محصولات نانوایی، نان تهیه شده از آرد ذرت به چشم می‌خورد. این نان برای کسانی که نسبت به مصرف سایر نان‌ها حساسیت داشته یا به نوعی گرفتگی شدید روده، یبوست‌های مکرر یا بیماری سیلیاک (حساسیت به پروتئین گندم) دارند، سودمند است. خوب است بدانید نان‌های تهیه‌شده با آرد سیب‌زمینی هم به بازار آمده است. این نان‌ها مقرون به صرفه نبوده و اغلب قیمت گرانی دارد و برخی تولیدکنندگان غیرمتعهد حجم زیادی ازاین نان را با آرد سایر غلات تهیه می‌کنند.
نان‌های خشک و سوخاری برای کاهش وزن مناسب نیست
در میان خانواده‌ها بسیار دیده می‌شود افرادی که قصد لاغری دارند، برای پرهیز از خوردن هله‌هوله از نان‌های خشک مغزدار، نان سوخاری، نان‌های خشکی که طعم زیره، شوید و زنجفیل دارد یا نان خشکی همچون نان اسکو که مانند لواش مسطح است، استفاده می‌کنند.
به این گمان که این نان‌ها به جهت ترد و نازک‌بودن کالری کمتری داشته و از همه مهم‌تر جلوی اشت‌هایشان را می‌گیرد، اما واقعیت این است که ۱۰۰ گرم نان خشک در مقایسه با ۱۰۰ گرم نان تازه کالری بیشتری دارد. چرا؟ چون نان خشک حاوی آرد است، ولی نان تازه ترکیبی از آرد و آب است. از طرفی نان خشک به دلیل کم حجم بودن به میزان بیشتری خورده می‌شود.
موضوع دیگر آنکه مغز‌ها و دانه‌هایی چون تخمه آفتابگردان، کنجد و شاهدانه که روی نان‌های خشک مغزدار قرار گرفته، بسیار پر روغن بوده و کالری هر گرم آن با کالری روغن معمولی و حیوانی برابری می‌کند و چند برابر نان‌های معمولی چاق‌کننده است. در مورد نان سوخاری هم، این فرآورده حاوی ترکیباتی چون آرد، روغن، شکر، شیرخشک و تخم‌مرغ است و در مقایسه با انواع نان‌های حجیم پرکالری‌تر است.

چند نکته مهم:
1- از خوردن نان سبوس دار در وعده‌های غذایی خود غافل نشوید. مصرف نان سبوس دار در هر وعده غذایی 30تا40درصد خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و گوارشی را کاهش می‌دهد. خوردن نان سبوس دار مانع از جذب سریع قند و چربی در خون می‌شود. 
2- نان‌های تیره (حاوی سبوس بیشتر) ارزش غذایی بالاتری نسبت به نان‌های سفید و روشن دارند. 
3- قرار دادن نان در یخچال، بیات شدن نان را تسریع می‌کند.
4- از حمل نان در لابه لای ورقه‌های روزنامه خودداری کنید. 
5- هیچ نوع نانی را داغ در کیسه پلاستیک نگذارید. در مجاورت نان داغ، مواد سمی از پلاستیک به نان منتقل می‌شود.
6- یک نان خوب، ظاهر سالم، کاملا برشته، پخته شده دارد و در سطح آن سوختگی مشاهده نمی شود و طعم، مزه و بوی خوشایند ،دارای بافت نرم و یکنواخت است و قابلیت برش پذیری‌ مطلوب دارد.
7- نان‌هایی که با استفاده از خمیر مایه تهیه می‌شود، از ارزش تغذیه‌ای بالایی برخوردار است، قابلیت هضم خوبی دارد و ضایعات و دورریزی آن ها بسیار کمتر از نان‌های تهیه شده با جوش شیرین است و عطر و بوی این نان‌ها به هیچ‌وجه قابل قیاس با نان‌های جوش شیرین‌دار نیست و ماندگاری بهتری دارد.
8- نانی که از آرد سبوس‌دار تهیه می‌شود و با خمیر مایه و بدون استفاده از جوش شیرین به عمل می‌آید و با حرارتی ملایم، یکنواخت و شعله غیرمستقیم پخته می‌شود، سالم‌ترین نان‌ است.

نگهداری از نان
راه‌حل، نگهداری طولانی‌مدت‌ نان در فریزر است. داخل محیط سرد فریزر، آب داخل نان منجمد می‌شود و وقتی که شما از نانتان رفع انجماد کنید، این ماده غذایی بدون بیات شدن به حالت اولیه‌‌اش برمی‌گردد.برای استفاده دوباره نان را چند دقیقه پیش از مصرف از فریزر خارج کنید و اجازه بدهید یخ آن در دمای محیط آب شود. راه دیگر این است که نان را روی بخار آب کتری یا سماور بگذارید. قرار دادن نان برای مدت کوتاهی توی مایکروفر هم می‌تواند راه مناسبی برای یخ‌زدایی از آن باشد. اما به هیچ‌وجه به‌ شما پیشنهاد نمی‌کنم که نان را برای باز شدن یخ آن، روی حرارت مستقیم اجاق قرار دهید؛ زیرا ترکیب‌های سوختی و دوده ناشی از شعله گازی که هنگام گرم شدن به نانتان می‌چسبند، می‌توانند برای سلامت‌تان مضر و حتی سرطان‌زا باشند.

منابع:
jamejamonline.ir
beytoote.com
akairan.com
ارسال نظر برای این مطلب

کد امنیتی رفرش
درباره ما
سایت "غذا" جهت ایجاد آگاهی و افزایش سطح دانش عموم مردم درباره موادی است که مصرف می کنند. امیدوارم که از مطالب این سایت نهایت استفاده را برده و همواره با استفاده از اطلاعاتی که از این سایت به دست می آورید زندگی سالمی داشته باشید... مدیر سایت.
اطلاعات کاربری
  • فراموشی رمز عبور؟
  • آرشیو
    تبلیغات
    Advertisement
    آمار سایت
  • کل مطالب : 21
  • کل نظرات : 0
  • افراد آنلاین : 2
  • تعداد اعضا : 1
  • آی پی امروز : 17
  • آی پی دیروز : 2
  • بازدید امروز : 33
  • باردید دیروز : 22
  • گوگل امروز : 8
  • گوگل دیروز : 8
  • بازدید هفته : 55
  • بازدید ماه : 65
  • بازدید سال : 1,133
  • بازدید کلی : 71,057
  • تبلیغات
    Advertisement